در سال 1379 در مکه مکرمه موزه‌ای با نام «معرض عمارة الحرمین الشریفین» و با مساحت 1200 متر مربع تأسیس شد. این موزه در منطقه امّ الجواد و سر راه قدیم مکه به جده و در کنار کارگاه پرده‌بافی کعبه واقع است.
موزه حرمین شریفین، حاوی بخشی از نمادها و آثار تاریخی است که در بازسازی‌ها و یا توسعه حرمین شریفین، از این اماکن خارج کرده‌اند و مجموعه آنها در هفت بخش به نمایش گذاشته شده است.
قدیمی‌ترین اثر موجود در این موزه، ستونی چوبی است که در سال 65 هجری قمری در زمان حاکمیت عبدالله بن زبیر، درون کعبه نصب شده بود. کهن‌ترین اثر مقام معظم رهبری ربوط به مسجدالنبی صلی الله علیه و آله نیز درِ قدیمیِ منبر این مسجد است که در سال 969 شمسی بر روی آن نصب گردیده بود.
بازدید از این موزه فقط به‌وسیله‌ی حواله‌های گروهی و آن هم به میزان محدود امکان‌پذیر است. این محدودیت هم از نظر تعداد نفرات برای بعثه‌های حج کشورهاست، هم از نظر مدت زمان بازدید. از این رو، بعثه‌های حج از جمله بعثه‌ی حج جمهوری اسلامی ایران معمولا تلاش می‌کنند برای جمعی از فرهیختگان حاضر در کاروان هر ساله‌ی حج خود، امکان بازدید از این موزه را فراهم آورند.
آنچه در این موزه‌ی نه‌چندان بزرگ، اما به‌نسبت خود غنی دیده میشود، بیشتر اشیای مربوط به مسجدالحرام و کعبه‌ی معظمه است؛ اما در این میان، برخی اشیای مربوط به مسجدالنبی در سنوات و قرون گذشته نیز دیده میشود.
نمای ساختمان موزه برگرفته از معماری بومی عربی و بسیار شبیه معماری فعلی مسجدالنبی است و فضای داخلی آن به شکلی طراحی شده است که بازدیدکنندگان در مدت زمانی کوتاه و با نور کافی، از اشیای داخل آن در مسیری با ورودی و خروجی متقارن، دیدن کنند. این فضای حدود یک‌هزار مترمربعی به‌شکل هفت سالن طراحی شده که سالن ورودی، سالن مسجدالحرام، سالن کعبه، سالن تصاویر، سالن نسخه‌های خطی، سالن مسجدالنبی و سالن زمزم نامگذاری شده‌اند. همچنین امکان گرفتن عکس یادگاری با اشیای درون موزه که برخی از آنها از جمله برخی درهای بزرگ موجود در آن، بیرون از محفظه‌های شیشه‌یی نگهداری می‌شوند و برخی درون ویترین‌ها، وجود دارد.
اولین مقصوره سنگ مقام ابراهیم (ع)، طوقه‌ی چاه زمزم متعلق به سال 1099هجری قمری، طوقههای نگه‌دارنده‌ی سنگ حجرالاسود، دستگاه قدیمی بافندگی پرده‌ی خانه‌ی خدا، پلکان در خانه‌ی کعبه اهدایی هندوستانی‌ها در 170 سال پیش، ستونهای قدیمی مقام حضرت ابراهیم (ع) قرن 9 هجری قمری، ناودان طلای قدیم، برخی سرستون‌های قدیمی کعبه و صندوقچه‌ی نگهداری گلاب دوآتشه‌ی کاشان که از دیرباز برای شست‌وشوی خانه‌ی خدا از آن استفاده می‌شد، از جمله‌ی اشیای جالب توجه این موزه هستند.
همچنین درهای باب صفا از درهای ششگانه و ستونها و کتیبههای داخل مسجدالنبی قرن هشتم، در قدیمی باب مجیدیه مسجدالنبی (ص)، کتیبه‌ی منصور دوانیقی و کتیبه‌ی صمدیه همراه اثر شبیه‌سازی‌شده‌ی یکی از قرآن‌های عصر خلیفه‌ی سوم که اصل آن در ترکیه نگهداری میشود و نیز برخی عکس‌های قدیمی از وضعیت خانه‌ی خدا و برخی مکان‌های دیگر، از دیگر داشته‌های این موزه هستند.
موزه‌ی حرمین شریفین در مکه در یکی از کاخ‌های قدیمی آل سعود، حدود 12 سال است که تأسیس شده و برخی اشیای آن هنگام اجرای طرح‌های توسعه‌ی حرمین شریفین کشف شده‌اند. مقدار قابل توجهی از میراث مربوط به مبدأ اسلام نیز با توجه به سال‌ها خادم‌الحرمین بودن عثمانی‌ها، در ترکیه نگهداری می‌شوند. بیشتر اشیای موزه‌ی مکه اما به چهار قرن گذشته مربوط می‌شوند.
منبع: خبرگزاری ایسنا و شیعه نیوز
