مقدمه:

آرامگاه بوعلی سینای حکیم،آرامگاه بابا طاهر عریان و عارف قزوینی،زادگاه فریدون مشیری،شهر عین القضات،بزرگترین غار آبی جهان،شهر سفال ، کتیبه های خط میخی و آبشار گنجنامه و...تمام این ها تنها یک شهر را در ذهن تداعی می کند و آن شهر، همدان است.

در این سفرنامه یا بهتر بگویم معرفی نامه سعی کرده ام تا اطلاعات کاملی را در مورد شهرستان همدان در اختیار خوانندگان قرار دهم.امید است که اطلاعات مفید واقع شده و شما را برای سفر به دیار هگمتانه ترغیب نماید.

استان همدان:

مرکز این استان، شهر باستانی همدان است که هرودوت تاریخ بنای آن را در سدهٔ هشتم پیش از میلاد در دوران مادها به ‌دست دیاکو ذکر کرده است. مادها این شهر را هگمتانه نامیدند و همدان صورت جدید هگمتانه است. استان همدان با ۱۹٬۴۹۳ کیلومتر مربع وسعت، از سمت شمال به استان‌های زنجان و قزوین، از سمت جنوب به استان لرستان، از سمت شرق به استان مرکزی و از سمت غرب به استان‌های کردستان و کرمانشاه محدود شده‌است.

این استان بین مدارهای ۳۳ درجه و ۵۹ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴۸ دقیقهٔ عرض شمالی از خط استوا و ۴۷ درجه و ۳۴ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقهٔ طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته و شامل ۹ شهرستان، ۲۵ بخش، ۲۷ شهر، ۷۳ دهستان و ۱۱۲۰ روستا است. یش‌تر ساکنان استان، مسلمان و پیرو مذهب شیعه‌اند.

در بعضی مناطق، مذهب اهل سنت نیز وجود دارد، در ضمن اقلیت‌های مذهبی مانند، مسیحی، یهودی، زرتشتی نیز، به‌تعداد بسیار اندکی، ساکن هستند. از عوامل مهم در شکل‌گیری و تداوم حضور جامعه یهودیان در شهر همدان آرامگاه یا بُقعه اِستِر و مُردِخای است. این آرامگاه از مهم‌ترین زیارتگاه‌های یهودیان ایران و جهان به ‌شمار می‌رود. از مذاهبی که در قانون اساسی به‌رسمیت شناخته نشده‌اند اما دارای پیروانی در استان همدان می‌باشند می‌توان به یارسان (اهل حق) و بهائیان اشاره نمود.

زبان اکثریت مردم استان همدان فارسی است و زبان مرکز استان و زبان مرتبط استان نیز فارسی می‌باشد.فارسی‌زبانان بیشتر ساکنان مرکز استان (شهر همدان) را تشکیل می‌دهند و از قدیمی‌ترین مردم این منطقه محسوب می‌شوند که از دوران مادها در این سرزمین اسکان یافته‌اند. در شمال، غرب و شرق استان (۵۶۲ روستا) به زبان ترکی، در مرکز استان (شهر همدان) بیشتر به زبان فارسی، در جنوب استان (۲۵۵ روستا) به زبان‌های لری و لکی و در غرب و شمال غرب استان (۱۵۹ روستا) به زبان کردی تلکم می‌شود.

نقشه استان همدان

مشاهیر همدان:

استان همدان یکی از مراکز علم و دانش و شعر ادب بوده است و در طول زمان دانشمندان بزرگ شهرهای دیگر به منظور استفاده از دانش رایج زمان و استفاده از آب و هوای لطیف به این استان مسافرت می‌کردند. در این استان علما و دانشمندان بزرگی پرورش یافته‌اند.مشاهیر بعد از اسلام شهر همدان بزرگانی چون باباطاهر از شاعران نامدار قرن چهارم هجری، بدیع‌الزمان همدانی نویسنده قدیمی‌ترین کتاب در فن مقامه‌نویسی، ابوالعلی حسن عطار از بزرگان ادب و از مشاهیر نحو و لغت و حدیث در قرن چهارم هجری، عین القضات همدانی از نوابع قرن پنجم هجری دارای آثاری در کلام، حکمت، عرفان و ادب پارسی، ابن صلاح همدانی پزشک و ریاضی‌دان قرن پنجم و ششم هجری، خواجه رشیدالدین فضل‌الله از وزرا، دانشمندان و پزشکان صاحب‌نظر قرن ششم و هفتم هجری، میر سید علی از عرفاً و رهروان سیر و سلوک قرن هفتم هجری و میرزاده عشقی یکی از ستارگان فروزان شعر و نثر نمایشنامه در دوران انقلاب مشروطیت هستند.

میرزا محمد رضی معروف به میر رضی الدین آرتیمانی از شعرا وعرفانی عصر صفوی است که در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری در روستای آرتیمان از توابع تویسرکان به‌دنیا آمد. وی در دربار شاه عباس اول مقام وجایگاه عالی داشت وبا یکی از دختران اووصلت نمود.

میرزاعبدالرزاق واعظ، تولدش در ساال ۱۲۹۱ ه. ق در اصفهان است در سال ۱۳۱۳ به همدان آمده و به سبب طول اقامت در این شهر به سید جمال واعظ همدانی مشهور گردیده است.

آثار وی:ذریعه انجات، رساله‌ای در غنا، نغریدات اساتید در منقول و معقول، السیف القاطع در ابطال رکن رابع، دین و رد موهومات است. غبار همدانی ولادت او در سال ۱۲۶۵ هجری قمری در محله کبابیان همدان بوده است در سال ۱۳۲۲ هجری در همدان از دنیا رخت بر بسته و در صحن مطهر حضرت معصومه قم دفن شده است.

هوشنگ ایرانی پدر شعر سوررئال فارسی و شعر نو عرفانی ایران، احسان یارشاطر بنیان‌گذار و سرویراستار دانشنامه ایرانیکا، ویگن، از پیشروان موسیقی پاپ در ایران، مصطفی رحماندوست شاعر، نویسنده و مترجم کتاب‌های کودکان و نوجوانان، پرویز اذکایی پژوهشگر و دارای تألیفات بسیار در مورد کتابشناسی، رجال‌شناسی، تاریخ علم و تاریخ همدان، پروفسور ساموئل رهبر پژوهشگر پرآوزاه ایران در زمینه هموگلوبین، ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس جمهور ایران، شیرین عبادی نخستین و تنها ایرانی برنده جایزه صلح نوبل، هانیه توسلی و پرویز پرستویی بازیگر،پروفسور توفیق موسیوند استاد جراحی و مخترع جهانی نخستین قلب مصنوعی داخل بدن انسان شخصیت‌های دوران معاصر استان همدان هستند.

شهرستان همدان:

یکی از کلان شهرهای ایران در منطقه غربی و کوهستانی ایران و مرکز استان همدان است. این شهر در دامنهٔ کوه الوند و در بلندای ۱٬۷۴۱ متری از سطح دریا واقع شده‌است و از شهرهای سردسیر ایران به شمار می‌آید.

همدان قدیمی‌ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است. در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای همدان را «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام کرد.

همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده‌است. آثار یافت‌شده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج‌نامه از آن دوران هستند. همچنین این شهر در روزگار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتخت‌های کشور بوده‌است.

هم‌اکنون همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود.

نخستین باری که اسم این شهر برده شد، در حدود ۱۱۰۰ سال پیش از میلاد بود که نام همدان را اَمدانه ذکر شده‌است. این شهر تحت نام‌های دیگری از قبیل هگمتانه، هگمتان، اکباتان، اکباتانا، آمدانه، آنادانا نیز نوشته شده‌است.

در کتیبه‌های آشوری نام آن شهر آمدانه آمده، این اسم بایستی مشتق از کلمهٔ ماد باشد چنانکه آشوریان قوم ماد را آمادای ذکر کرده‌اند. از این رو آمادانه به معنی محل مادها و جایی‌است که مادها زندگی می‌کردند. در دوران مادها به زبان پارسی باستان این شهر هگمتانه یا هنگمتانه به معنی «جای تجمع» خوانده می‌شد.

اکباتان نیز همان تلفظ هگمتانه به زبان یونانی است. پیش از آمدن اقوام آریایی، شهر همدان از زیستگاه‌های اصلی قوم کاسیان به شمار می‌آمده‌است. در کتیبه‌های آشوری (هزارهٔ دوم قبل از میلاد) از آنجا به عنوان یکی از ایالات کارکاشی (قوم کاسیان) یاد گردیده و آمده‌است که تیگلات پالسر یکم، شاه آشور این شهر را در ۱۱۰۰ سال پیش از میلاد فتح کرده‌است.

در مورد زمان و چگونگی احداث و نام بنیان‌گذار شهر همدان بین روایت‌های مورخین و جغرافیادانان یونانی و همچنین مابین مورخین اسلامی اختلاف‌نظر وجود دارد. به گفتهٔ هرودوت این شهر را نخستین شاه ماد دیاکو بنیان نهاده‌است. کوروش بزرگ در سال ۵۵۰ پیش از میلاد، آستیاگ، آخرین پادشاه ماد را شکست داد و همدان را مقر تابستانی خود قرار داد.

بدین ترتیب با تصرف همدان اولین حکومت آریاییان به دست شاخهٔ دیگر آریایی که پارس‌ها بودند، منقرض شد.

بعد از انقراض مادها همدان هر چند مرکزیت نخستین را از دست داد ولی به عنوان یکی از سه پایتخت هخامنشیان مورد توجهٔ خاص بود.

وجود کتیبه‌های گنجنامه بقایای ستون‌های سنگی کاخ‌های هخامنشی، جام‌ها و الواح زرین و سیمین به دست‌آمده از همدان، حاکی اهمیت این منطقه در دورهٔ هخامنشی‌است.

از نظر تاریخی مشخص است که اسکندر مقدونی دو بار از همدان دیدار کرده‌است، نخست در تعقیب داریوش سوم در ۳۳۰ سال پیش از میلاد و برای دومین بار در ۳۲۴ سال پیش از میلاد در راه بازگشت از هند. اسکندر پس از ورود به همدان جشنی به مناسبت پیروزی‌های خود برپا کرد. پلوتارک می‌نویسد، در حین برگزاری این جشن، دوست دوران کودکی اسکندر هفستیون به طور ناگهانی درگذشت. پس از این واقعه اسکندر سرزمین‌های اطراف همدان را به باد غارت گرفت، باروهای شهرهای اطراف را ویران ساخت و مردم این سامان را به بهانهٔ پیشکش قربانی برای هفستیون، دوست محبوبش از دم تیغ گذراند.
به عقیدهٔ برخی از محققان مکانی به نام مزار اسکندر که قبلاً نزدیک تپه هگمتانه قرار داشت، در اصل مزار هفستیون بوده‌است. در اواخر دوره سلوکی شهر همدان محل تلاقی و برخورد متعدد آنان با قوای اشکانیان بود تا اینکه مهرداد یکم در سال ۱۵۵ پیش از میلاد شهر را تصرف کرد.

مدان پایتخت تابستانی شاهان اشکانی نیز بوده‌است. در دامنهٔ تپهٔ مصلی همدان، شیر سنگی بزرگی قرار دارد. ظاهراً در زمان اشکانیان این مجسمه با مجسمهٔ دیگری که نظیر و قرینهٔ آن بوده، در سمت یکی از دروازه‌های شهر نصب بوده‌است. بعدها عرب‌ها آن دروازه را باب‌الاسد خواندند.

از دورهٔ اشکانی در همدان گورستان پارتی برجای‌است.

همدان یکی از آخرین پایگاه‌های مقاومت اشکانیان در برابر حکومت تازه‌نفس ساسانی بود. از آرتاباز پسر اردوان پنجم آخرین شاه اشکانی، که پس از مرگ پدرش درنبرد با سپاهیان اردشیر بابکان رهبری مبارزات را به مدت ۳ سال تا ۲۳۰ میلادی علیه اردشیر بابکان ادامه داد، سکه‌ای یک درهمی در دست است که محل ضرب آن همدان به سال ۲۲۷ میلادی‌است.

عکس قدیمی شهرستان همدان

میدان امام همدان در گذشته

تصویر میدان امام همدان امروز

نقشه شهری همدان(تنها طراحی شهری به شکل دوایر متحدالمرکز در ایران)

راه های دسترسی:

هم اینک حدود ۵۱۱ کیلومتر از جاده‌های مواصلاتی استان همدان به صورت آزادراه و بزرگراه است که ۷ درصد آزادراه‌ها و بزرگراه‌های کشور را شامل می‌شود.

همدان در ۳۶۰ کیلومتری جنوب‌غربی تهران قرار دارد. سه مسیر جاده‌ای تهران به همدان به شرح زیر هستند:

-مسیر تهران–همدان که از قزوین می‌گذرد و ۳۴۱ کیلومتر است که ۲۰۰ کیلومتر از آن آزاد راه و بزرگ‌راه است. این جاده از گردنه آوج عبور می‌کند.

-مسیر جاده ساوه به همدان که حدود ۵۰ کیلومتر از مسیر قزوین، کوتاه‌تر است، این بزرگراه معمول ترین راه تردد از تهران به همدان است.

-جاده‌ای که از بوئین زهرا می‌گذرد.

راه‌های زیر راه‌های اصلی میان شهری شهر همدان هستند:

1)بزرگراه تهران–کرمانشاه–خسروی که همدان در کیلومتر ۳۷۵ این مسیر از سوی تهران قرار دارد.

2)راه اصلی تهران–سنندج که همدان در ۳۴۳ کیلومتری این مسیر قرار دارد.

3)راه اصلی تهران–کرمانشاه–ایلام که همدان در همین مسیر قرار گرفته‌است.

4)راه اصلی سنندج–همدان به طول ۱۸۲ کیلومتر.

5)راه اصلی ارومیه - کردستان - اراک - اصفهان که همدان در همین مسیر قرار گرفته است.

6)بزرگراه همدان–ملایر به طول ۷۵ کیلومتر.

به غیر از تردد به وسیله نقلیه شخصی می توان از طریق شرکت های اتوبوسرانی،هواپیما و قطار(ایستگاه ملایر) به این شهر رفت و آمد کرد.خط ریلی شهرستان همدان نیز در دست احداث است.

فرودگاه همدان

پایانه مسافربری همدان

اطلاعات جدول فوق بر اساس قیمت های شهریور 1394 بوده و ممکن است در طول سال با تغییراتی همراه باشند.

اسکان در همدان:

1)خانه های شخصی:

در بدو ورود به همدان قریب به یقین با افرادی مواجه خواهید شد که پلاکاردهای سوییت و منزل در دست داشته و به مسافران خانه اجاره می دهند.

اجاره این خانه ها بسته به تعداد نفرات،کیفیت خانه،محله ای که خانه در آن قرار دارد،متراژ خانه و...متغیر است.تابستان ها به علت خوش آب و هوایی همدان و کثرت مسافران قیمت ها بالاست و چانه زدن با صاحبخانه ها معمولا تاثیری ندارد اما زمستان ها بازار مسافر کساد است و در نتیجه با چانه زدن می توان قیمت اجاره خانه را حسابی پایین آورد.

اگر به همدان تشریف آوردید و قصد اقامت در این خانه ها را داشتید سعی کنید خانه هایی را اجاره کنید که در محدوده مرکز شهر و یا آرامگاه بوعلی واقع شده اند تا تردد در شهر برای شما راحت تر باشد.قیمت این خانه ها در تابستان از حداقل شبی 60 هزار تومان شروع می شود و می تواند به 200 هزار تومان هم برسد.

2)مسافر خانه ها:

اغلب مسافرخانه ها در همدان در محدوده میدان امام واقع شده اند.دلیلش هم مشخص است چرا که در گذشته مرکزیت شهر در این منطقه بوده و به دلیل کمبود وسایل نقلیه عمومی مسافران تمایل داشتند تا در این منطقه ساکن شوند.

اکثر مسافرخانه ها قدیمی ساز هستند و امکاناتشان هم در حد متوسط و کمتر از متوسط است.البته خوب بسته به قیمتشان ،کیفیتشان هم متفاوت است و همچنان مسافران زیادی در این مسافر خانه ها شب را به صبح می رسانند.

قیمت این مسافرخانه ها برای یک اتاق دو تخته معمولا از شبی 25 هزار تومان شروع می شود.

3)هتل ها:

معروفترین هتل های همدان به شرح زیر می باشند:

-هتل 5 ستاره باباطاهر:

این هتل دارای اینترنت پر سرعت ،لاندری،جکوزی داخل سوئیت ها ،روم سرویس 24 ساعته،صندوق امانات و سشوار در اتاق می باشد.اتاق ها با تلویزیون ،ماهواره ،یخچال و سایر ملزومات تجهیز شده اند.

از لحاظ دسترسی این هتل درست در مجاورت آرامگاه باباطاهر واقع شده و فروشگاه های صنایع دستی زیادی در مجاورت این هتل قرار گرفته اند. اما به مرکز شهر نسبتا دور است و دسترسی به مرکز شهر به صورت پیاده اگر نگوییم غیر ممکن اما واقعا دشوار است.قیمت یک اتاق دو تخته در این هتل از شبی 310 هزار تومان شروع می شود و قیمت یک شب اقامت در اتاق چهار تخته حداقل 430 هزار تومان است.

هتل باباطاهر

-هتل چهار ستاره بوعلی:

این هتل یکی از بهترین هتل های زنجیره ای شرکت هتل های بین المللی پارسیان است که در مرکز شهر همدان(میدان جهاد)واقع شده است.

هتل با دو باغ مصفای زیبا احاطه شده و خدمات خشکشویی،رستوران،آرایشگاه مردانه،صندوق امانات،پارکینگ اختصاصی،اینترنت و سالن رزشی را به مسافران ارایه می دهد.قیمت یک اتاق دو تخته در این هتل از شبی 260 هزار تومان شروع می شود.

هتل بوعلی

هتل چهار ستاره آزادی همدان:

این هتل در دامنه سرسبز الوند و روبروی شهربازی سرپوشیده رنگین کمان در یکی از خوش و آب و هواترین مناطق همدان قرار گرفته است. هتل به مسافران امکاناتی مانند خشکشویی،کافی شاپ،روم سرویس 24 ساعته،پارکینگ اختصاصی ،یخچال،اینترنت،ماهواره و ...ارائه می دهد.هزینه اقامت در این هتل برای یک اتاق دوتخته از شبی 230 هزار تومان آغاز می شود.

هتل آزادی

سایر هتل ها:

-هتل سه ستاره آرین:واقع در خیابان تختی در نزدیکی مرکز شهر.هزینه اقامت برای یک اتاق دو تخته از شبی 180 هزار تومان آغاز می شود.

-هتل آپارتمان خاتم:این هتل در میدان جانبازان و در نزدیکی آرامگاه باباطاهر،ضریح مطهر امامزاده عبدالله و روبروی مرکز فرهنگی عین القضات قرار گرفته است.

این مجموعه دارای 27 واحد آپارتمانی در 9 طبقه است که هزینه اقامت در این سوییت ها از شبی 190 هزار توامن آغاز می شود.

-مجموعه های اقامتی عباس آباد :واقع در مجتمع تفریحی عباس آباد
-هتل مرمر:واقع در چهار راه شریعتی در محدوده مرکز شهر

-هتل دو ستاره جهانگردی علیصدر :واقع در روستای گل تپه درمحوطه غار علیصدر(مناسب برای کسانی که قصد تردد زیاد به مرکز شهر را ندارند)

-هتل سه ستاره سینا:واقع در لاله جین مرکز سفال ایران (15 کیلومتری شهر همدان)

مجتمع های اقامتی عباس آباد

هتل جهانگردی علیصدر

4)سایر مکان های اقامتی:

مهمانسراهای دولتی،خانه معلم،مدارس ، خوابگاه های دانشجویی و کمپ های گردشگری نیز از دیگر مکان های اقامتی در شهر همدان هستند که امکانات مناسبی را به مسافران ارایه می نمایند.

جاذبه های طبیعی همدان:

-آبشار گنجنامه: بشار گنج‌نامه با ۱۲ متر ارتفاع در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و در پنج کیلومتری غرب همدان کنار کتیبه‌های گنج‌نامه قرار دارد. این آبشار دارای آب دائمی است و در زمستان‌ها نیز در جریان است.

دبی متوسط آب این آبشار ۲۰۰ لیتر در ثانیه است که از درهٔ عباس‌آباد و گنج‌نامه می‌گذرد. در روزهای سرد زمستان، پیرامون آبشار یخ می‌بندد از این‌رو، قندیل‌های در سراسر دره دیده می‌شود.برای بازدید از این آبشار زیبا بایستی از میدان امام وارد خیابان شریعتی شده و پس از عبور از خیابان های شریعتی،مهدیه و پژوهش از میدان ورزش وارد جاده گنج نامه شده و تا انتهای این جاده مسیر را ادامه دهید.

این جاده بسیار بسیار زیباست و هر فصلی که به همدان بیایید چه بهار باشد و جاده پوشیده از شکوفه های سفید و صورتی و چه پاییز باشد که طبیعت هزار رنگ آن چیره دستی پروردگار را به تصویر می کشد،حتما از پیمودن این جاده زیبا لذت خواهید برد.

آبشار زیبای گنجنامه

-غار علیصدر:

زمین شناسان قدمت سنگهای این غار را به دوره ژوراسیک از دوران دوم زمین‌شناسی (۱۹۰-۱۳۶ میلیون سال قبل) نسبت می‌دهند.

چهره حکاکی شده ۴ تن که توسط شرکت سیاحتی علیصدر بعنوان کاشفان غار علیصدر معرفی شده‌اند که به هیچ وجه با شواهد منطبق نیست کما اینکه بازدید مهرماه ۱۳۴۲ تیم ۱۴ نفره هیات کوهنوردی استان همدان در روزنامه ندای میهن همدان در ۱۰ مهر ۱۳۴۲ به چاپ رسیده است اما جالب است که سنگ نوشته حکایت از «کشف» غار در سال ۱۳۴۶ دارد!

و در واقع به تمامی تلاشهای هیات کوهنوردی همدان و رییس وقت آن عبدالله حاجیلو که با تلاشهای مداوم و جلب کمکهای مردمی موفق به افتتاح غار و معرفی ملی آن شد، بی توجهی کاملی شده است. مردم روستای علی صدر و روستاهای اطراف، از قدیم‌الایام به وجود این غار پی برده بودند و از آب آن بهره‌برداری می‌کردند.

علاوه بر این، در صد سال گذشته، اهالی ده با هدایت مازاد آب نهر سراب به غار علیصدر، از آن به عنوان مخزن و سدی برای استفاده در فصل گرما بهره می‌برده‌اند و همین موضوع باعث شده بود تا سطح آب در قسمت شرقی غار تا ارتفاع ۲٫۲۰ متر یعنی تا نزدیکی دهانه ورودی غار بالا بیاید و امکان دسترسی به غار را تا سالها غیر ممکن کند؛ تا اینکه با وقوع زلزله مخرب فارسینج در ۲۲ آذرماه ۱۳۳۶، و ایجاد شکاف در کف غار سراب، آب نهر سراب به یکباره قطع شد و طی ۶ سال یعنی حدود سال ۱۳۴۲ سطح آب غار علیصدر به ارتفاع طبیعی خود رسید و ورود به غار میسر گشت و به تدریج پای کوهنوردان به درون غار باز شد.

چه غار علی‌صدر را از سایر غارهای آبی جهان متمایز می‌کند، سهولت استفاده از کانالهای آبی درون آن است که به سبب وسعت آن به‌راحتی می‌توان در آن طی مسیر کرده و با قایق‌های معمولی از درون آنها گذشت. براساس همین گزارش شکستهای زیادی در رشته علی صدر وجود دارد. بین ۳-۲ شکست در هر متر. به‌علاوه تعدادی سوراخ قیفی شکل در فواصل ۲-۱ متری مشاهده می‌شود که هر دو مشخصه، نفوذ سریع آبهای سطحی را تسهیل می‌کند.

علاوه بر اینها ارتفاع آب در غار علیصدر در عمیق ترین نقطه به 14متر می رسد.

برای رفتن به این غار زیبا بایستی به شهرستان کبودر آهنگ بروید و یا از جاده توریستی همدان به سمت غار که از روستای گل تپه می گذرد استفاده نمایید.ا

گر قصد بازدید ازین غار را دارید لباس گرم را فراموش نکنید چرا که داخل غار جدا از اینکه چه فصلی باشد واقعا سرد است.علاوه بر این در فصل های سفر مثل تعطیلات نوروز و تابستان حتما صبح اول وقت خود را به غار برسانید چرا که صف طولانی است و ممکن است مدت زیادی معطل شوید.

غار علیصدر

-تپه های عباس آباد:

تپه عباس آباد در نزدیکی و مشرف به میدان قایم قرار دارد.این تپه به دلیل مشرف بودن به شهر همدان همواره از موقعیت ویژه ای برخوردار بوده است. در گذشته هر گاه حاکمی تغییر می کرده یا اتفاق مهمی می افتاده است در بالای تپه طبل و نقاره نواخته می شده است و به تپه نقاره خانه نیز معروف بوده است.امروزه این تپه به یک مجموعه تفریحی تبدیل شده است که امکاناتی از قبیل رستوران،سالن پذیرایی،نمایشگاه،استخر قایقرانی ،زمین پینت بال،پیست اسکیت،وسایل بازی کودکان و سایر امکانات تفریحی امروزه در این مکان وجود دارد.

تپه های عباس آباد

-قله الوند:

کوه الوند بلندترین کوه در کوهستان الوند است و ۳۵۸۴ متر ارتفاع دارد. این کوه در فاصله صخرهٔ بزرگ کوه الوند و دامنهٔ جنوبی آن که رو به تویسرکان است، شکافی کوچک و گود، سنگچین شده‌است. برخی عقیده دارند که این شکاف آرامگاه سام پسر نوح است.

یک راه رسیدن به قلهٔ این کوه از مسیر دره گنج‌نامه، کیوارستان، میدان میشان و تخت نادر است.

در میدان میشان پناهگاه برای استراحت کوهنوردان وجود دارد. راه دیگر دست‌یابی به قله از ضلع جنوبی کوه از شهر سرکان است.این کوه را در متون پهلوی، «اروند» و در اوستا «ائورونت» درج کرده‌اند. در خصوص وجه‌تسمیه این نام گویند شخصی در آن کوه مدفون است که نام او «اروند» بوده است و کوه نیز به همین نام نامگذاری کرده‌اند.

الوند

-پیست اسکی تاریک دره:

پیست اسکی الوند یا تاریک دره این پیست در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی جادهٔ گنج نامه در شهر همدان و در دامنه‌های کوه‌های الوند قرار گرفته‌است. این پیست اسکی رسماً در سال ۱۳۶۴ مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌است. سه دستگاه تله اسکی در روزهای اسکی در خدمت علاقمندان این ورزش است. در حال حاضر این پیست دارای سالن غذاخوری، خوابگاه و سایر امکانات موردنیاز یک اجتماع حدود 500 را داراست.برای رفتن به این پیست باید ابتدا به گنجنامه رفته و سپس وارد جاده تاریک دره شوید.این جاده بسیار پیچ در پیچ است و همانطور که از نامش پیداست به علت آنکه پشت کوه قرار دارد در سایه قرار دارد.

پیست اسکی تاریک دره

-دره مراد بیگ:

دره مرادبیگ یا دره مرادبیک بزرگ‌ترین درهٔ کوهستان الوند است و در جنوب شهر همدان قرار دارد.

این دره برخلاف سایر دره‌های الوند مانند دره ماوشان‌رود (نام دیگر دره امامزاده کوه) و دره گنج‌نامه که در مسیر راه‌های باستانی قرار داشتند، در منطقهٔ بسته‌ای قرار دارد و آمد ‌و‌شد در آن بسیار اندک بوده‌است.

تنها راه ارتباطی راه مالروی انتهای دره است که از طریق درهٔ چشمه فرشه در فصول خشک سال با روستای پشت کوه (یال غربی الوند) امکان مراوده دارد.

آثار یک روستای قدیمی در غرب این دره، در یکی دو کیلومتری روستای دره مرادبیگ به چشم می‌خورد.از آب شدن برف‌ها و آب چشمه‌های فراوان در این دره رود الوسجرد تشکیل شده‌است.از مکان‌های معروف دره مرادبیگ می‌توان به دره گرگ، دره غول، دره حاج احمد(حاجمد)، لژه، شرشرآب، گوشتخل دره، روستا سیلوار، قزوله دره، سر دوش، حمام خرابه، محمود دره، قرق، ندو خانه، منبع، پررحمان و دره بهشت اشاره کرد.

روستای دره مرادبیگ یکی از زیباترین روستاهای همدان است و دسترسی به این روستا از طریق وسایل نقلیه عمومی (تاکسی و اتوبوس خط واحد)امکان پذیر است .

دره مراد بیگ

-روستای سنگی ورکانه:

ورکانه با قدمت ۴۰۰ سال به عنوان نگین روستاهای استان همدان معروف است که پس از گذشت سالیان دراز همچنان بافت سنگی تاریخی خود را حفظ کرده است. تقریبا ۲۰ کیلومتر آن‌طرف‌تر از شهر همدان در قسمت جنوب شرقی همدان، روستایی قرارگرفته که به نگین روستاهای همدان شهره است و درخشش خانه‌های سنگی زیر نور آفتاب در کنار صفای مردم روستا همه‌چیز را اینجا تام و تمام کرده است به‌طوری‌که کمتر کسی است پا به روستا بگذارد و به‌راحتی بتواند از آن دل بکند.سنگ‌های لاشه‌ای که کوچه‌های روستای ورکانه را فراگرفته زیر نور آفتاب به رنگ قهوه‌ای درمی‌آیند که ناخودآگاه افراد آشنا به این جاذبه را به یاد تصاویر زیبای دوره رنسانس اروپا می‌اندازد.

کاربرد سنگ نه‌تنها در پی، بلکه در قسمت اعظم بناها، ساخت دیوارهای باربر و دیوارهای محوطه و حیاط‌ها مورداستفاده قرارگرفته به‌طوری‌که اکثر سنگ‌های مورداستفاده سنگ لاشه است که توسط ملاط گل‌کار شده؛ پهنای این دیوارهای سنگی در طبقه همکف به یک متر هم می‌رسد و تنها عامل اتصال در دیوارهای سنگی نیز استفاده از تیرهای چوبی است. این روستا زادگاه پرفسور توفیق موسیوند، سازنده نخستین قلب مصنوعی جهان است که در سال 1315 در این دیار چشم به جهان گشود.

روستای زیبای ورکانه

-سد اکباتان:

سد اکباتان یا سد شهناز مهمترین سد در استان همدان است. این سد در نزدیکی روستای یلفان در ۱۰ کیلومتری شهر همدان، بر روی رود آبشینه، پایین‌تر از محل تلاقی رودخانه‌های یلفان و رود ابرو احداث شده‌است.این سد بعد از انقلاب ۱۳۵۷ از سد شهناز به سد اکباتان تغییر نام داد.

ارتفاع سد در زمان ساخت ۵۴ متر (از پی) بوده‌است و پس از اتمام طرح افزایش ارتفاع، هم اکنون ارتفاع سد اکباتان به ۷۹ متر رسیده‌است.15 هکتار از اراضی اطراف سد با درختان صنوبر،کاج و اقاقیا جنگلکاری شده است .وجود رستوران و کافه های روستایی در مسیر و همچنین قابلیت انجام ورزش های آبی مانند قایقرانی و اسکی روی آب سبب شده که این سد مکان جذابی برای گردشگران و ساکنان محلی باشد.هرچند که شایان ذکر است به دلیل کاهش بارندگی در سال های اخیر ارتفاع آب سد بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است.برای رفتن به این سد باید وارد خروجی همدان به سمت ملایر شده و پس از حدود 5 کیلومتر به جاده سد خواهید رسید.

سد اکباتان

جاذبه های تاریخی همدان:

-کتیبه های خط میخی:

سنگ ‌نوشته‌های گنج‌نامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشاه هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های کوه الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس‌آباد حکاکی شده‌است. کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، عیلامی و بابلی نو نوشته شده‌اند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد.

متن ایلامی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن بابلی نو در ستون سوم قراردارد. ز آنجا که این مسیر در عهد هخامنشیان یکی از شعبات اصلی راه باستانی شاهی بوده که از دامنه الوند، هگمتانه (پایتخت تابستانی هخامنشیان) را به بابِل در مرکز میانرودان مرتبط می‌ساخت، از راه‌های پر رفت‌وآمدی و امن دوران باستان به شمار می‌رفت. بعلاوه این راه به جهت ختم به بابِل، راه مقدسی نیز محسوب می‌شد. به همین دلیل مکان مناسبی بود تا شاهان این دودمان با ایجاد سنگ نگاشته، باورها و اندیشه‌ها پاکشان و همچنین بزرگی و عظمت نیاکان خود را به رهگذران گوشزد نمایند. ترجمه ی کتیبه های گنجنامه به شرح زیر است:

ترجمه کتیبهٔ داریوش کبیر:«خدای بزرگ است اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که داریوش را شاه کرد، شاهی از (میان) بسیاری، فرمانروائی از (میان) بسیاری. مَنَم داریوش، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ سرزمین‌هایی که نژادهای گوناگون دارند، شاه سرزمین دور و دراز، پسر ویشتاسب هخامنشی.»

کتیبهٔ خشایارشا نیز در قسمت پائین همین کتیبه‌است و متن آن عبارت است از:«خدای بزرگ است اهورامزدا، که بزرگ‌ترین خدایان است، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که برای مردم شادی آفرید، که خشایارشا را شاه کرد، یگانه از میان شاهان بسیار، یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بی‌شمار. من خشایارشا، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ کشورهای دارای ملل بسیار، شاه این سرزمین بزرگِ دوردستِ پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی.»

کتیبه های گنجنامه

-تپه هگمتانه:

این شهر کهن، نخستین پایتخت ایران بوده و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا، از معدود شهرهای باستانی جهان است که همچنان زنده و مهم است. هرودوت این شهر را ساخته دیااکو دانسته و گفته است که هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیاره‌ها بوده‌اند.

دانشنامه ایرانیکا بنیانگذاری ماد را سال ۷۰۸ پیش از میلاد به مرکزیت هگمتانه و توسط دیاکو ذکر می‌کند.در سال ۵۵۰ پیش از میلاد ایشتوویگو شاه ماد از کوروش شکست می‌خورد و پیرو آن هگمتانه به تسخیر کوروش در می‌آید.

در سال ۳۳۰ پیش از میلاد داریوش سوم کشته شده و هگمتانه فتح می‌شود، همچنین تخت جمشید به وسیله اسکندر مقدونی ویران شده و حکمرانی هخامنشیان بر ایران پایان می‌پذیرد. همچنین، سکه‌هایی از زمان ساسانی کشف شده که محل ضرب آنها «اهمتان» قید شده‌است. نخستین اشارهٔ نوشتاری به نام مادها و سرزمین ماد، در سالنامهٔ بیست و چهارم سارل مانزر سوم (۸۳۶ قبل از میلاد) و سارگن دوم (۷۱۵ قبل از میلاد) بوده‌است که از این قوم و سرزمین آنان به نام «مادای» یا «آمادای» یاد کرده‌اند.

از جمله ویژگیهای شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر بوده، که در بین آثار باستانی به دست آمده کم‌سابقه‌است. آثار کشف شده حاکی از وجود یک شبکهٔ منظم و پیشرفتهٔ آب‌رسانی در شهر حکومتی مادها و پارت‌ها است.

در فواصل بین کانالهای آب رسانی، معابری بر عرض ۵/۳ متر وجود داشته و کف این معابر، تماماً با آجرهای مربع شکل و منظمی، مفروش بوده‌است. تحقیقات نشان داده که در فواصل ۳۵ متری بین معابر، دو سری واحدهای ساختمانی قرار دارند، که هر کدام شامل یک حیاط مرکزی (هال) است، با اتاق‌ها و انبارهایی به صورت قرینه در گرداگرد آن.

به شکلی که هر واحد ساختمانی، فضایی در حدود ۵/۱۷ * ۵/۱۷ متر را در بر می‌گیرد. معابر مذکور با عرض ۵/۳ متر و پی بندی آجری در بخش وسیعی از تپه گسترش داشته و جهت شمال شرقی به جنوب غربی دارند. پیشینهٔ حفاری‌های علمی این تپه، به سال ۱۹۱۳ میلادی بر می‌گردد، که هیئتی فرانسوی از طرف موزهٔ لوور پاریس به سرپرستی شارل فوسی، کاوش‌هایی در تپه هگمتانه انجام داد. ولی نتایج این کاوشها هیچ‌گاه منتشر نشد.

برای بازدید از این شهر باستانی باید به میدان امام رفته و ابتدای خیابان شهدا سوار تاکسی شده و مقابل تپه هگمتانه پیاده شوید.به علت طرح ترافیک تردد با خودروی شخصی معمولا امکان پذیر نیست.

تپه هگمتانه

-گنبد علویان:

بر اساس شناسنامه فنی بنا، این گنبد یکی از یادمانهای متعلق به اواخر دوره سلجوقیان در قرن ششم هجری است که توسط خاندان علویان ابتدا به عنوان مسجد احداث شده بوده‌است. در دوره‌های بعد با ایجاد سردابی در زیر زمین به مقبره آن خاندان تبدیل گردیده‌است.

خاقانی به کنایه از آن به عنوان گنبد سبز یاد نموده‌است و فرهنگ عامیانه مردم استان همدان نیز بر این امر دلالت دارد که می‌گوید:

/دلا دوشم دلا دوشم دلا دوش به حق گنبد سبز سیه پوش

این گنبد دیدنی و زیبا در نزدیکی امامزاده عبدالله واقع شده است و برای بازدید از آن بایستی بلیط به قیمت 1500 تومان تهیه نمایید.

گنبد علویان

-بقعه استر و مردخای:

آرامگاه یا بُقعه اِستِر و مردخای جزء مهم‌ترین زیارتگاه‌های یهودیان ایران و جهان است. این مقبره جزء آثار میراث فرهنگی ایران ثبت شده‌است. وجود این زیارتگاه، عامل مهمی در شکل گیری و تداوم حضور جامعه یهودی در همدان بوده‌است. مصالح ساختمانی بنای این مقبره از سنگ و آجر است و به سبک بناهای اسلامی ساخته شده‌است.

از شکل ظاهری و سبک معماری این اثر، چنین بر می‌آید، که ساختمان فعلی آن در قرن هفتم هجری بر روی ساختمان قدیمی تری که متعلق به قرن سوم هجری بوده‌است، بنا شده‌است.قسمتهای مختلف بنا شامل: مدخل ورودی، دهلیز، مقبره، ایوان و شاه نشین است. یک جلد کتاب آسمانی تورات که قدمت بالایی دارد و بر پوست آهو نوشته شده‌است، در حفاظ استوانه‌ای شکلی، در سازمان میراث فرهنگی استان نگهداری می‌شود.
در وسط فضای مربع شکل مقبره‌ها، دو صندوق منبت کاری شده زیبا بر روی این قبور قرار دارد.

در بالای قبر جنوبی، که آن را به استر نسبت می‌دهند، صندوق منب کاری عتیقه و نفیسی قرار دارد، که قدیمی تر است و صندوق دوم که بر روی قبر مردخای قرار دارد، بسیار شبیه صندوق اولی است و حدوداً در سال ۱۳۰۰ توسط استاد عنایت الله ابن حضرت قلی تویسرکانی، که یکی از منبت کاران برجسته زمان خود بوده، ساخته شده‌است.

در مورد هویت مدفونین این بقعه، تا کنون نظرات متفاوتی داده شده‌است، اما روایت مشهورتر، که با روایت مورخین یونانی و روایت تورات در مورد سرگذشت استر و مردخای تطبیق دارد، به شرح زیر است: خشایارشا با دختری از یهود به نام استر، که خواهر زاده یکی از درباریان یعنی مردخای بود، ازدواج کرد. به این ترتیب به یهودیان در دربار وی نفوذ زیادی پیدا کردند.

در این بین، شخصی به نام‌هامان که او نیز از درباریان با نفوذ و پرقدرت بود، نسبت به نفوذ روزافزون یهودیان حسادت نمود و از این رو فرمان قتل یهودیان را از خشایارشا گرفت. اما مردخای به وسیله استر همسر خشایارشا، این فرمان را از شاه پس گرفت و آنان را نجات داد. از آن پس، یهودیان در اواخر اسفند و اوایل فروردین هر سال (مصادف با ۱۳ – ۱۵ آدار، در گاهشمار کلیمیان) در سالروز نجات کلیمیان از قتل‌عام، با دعا و گرفتن روزه و خواندن طومار مگیلا، یا آن را گرامی می‌دارند و به عنوان «جشن پوریم» برگزار می‌گنند. این اثر تاریخی از یک طرف، برای قوم یهود زیارتی و قابل احترام است، و از طرف دیگر، به عنوان یک اثر تاریخی، واجد ارزش است.

بقعه استر ومردخای

-بازار همدان:

یک تیر ودو نشان مصداقی است که می توان در مورد بازار همدان بکار برد.دیدار از بازاری به جا مانده از دوره قاجار و خرید سوغاتی می تواند برای هر گردشگری جذاب باشد.مجموعه بازار سنتی و کاروانسراهای شهر همدان، که از 36 بازار و راسته بازار و 26 سرا و کاروانسرا تشکیل شده است، اکثراً با سبک معماری دوره قاجاریه ساخته شده اند و با وسعتی حدود 30 هکتار به دو صورت عمده فروشی و خرده فروشی فعالیت می کنند. و در آنها تاسیساتی نظیر: مسجد، حمام ، زورخانه و چایخانه و غیره گنجانده شده است.

در گذشته، هر یک از راسته ها و کاروانسراها به عرضه یک کالای خاص اختصاص داشته اند، اما این ویژگی ، امروزه تا حدودی دستخوش تغییر شده است و در بعضی از مغازه ها صرفاً به عرضه و توزیع کالا مشغولند ، اما برخی دیگر علاوه بر محل فروش، کارگاه تولیدی صنعتگران نیز بوده اند، مانند: مسگرخانه و حلبی ساز خانه .این بازار در مرکز شهر یعنی میدان امام واقع شده است.

بازار بزرگ همدان

-آرامگاه بوعلی سینا:

آرامگاه شیخ الرئیس بوعلی سینا یا آرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود شیخ‌الرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شده‌است. بنای آرامگاه بوعلی سینا در زمان قاجاریه ساخته شد. این مقبره به دستور دختری به نام نگار، نوه فتحعلی شاه، بنا شد.در سال ۱۳۳۰ انجمن آثار ملی ایران به مناسبت هزارمین سالروز تولد ابوعلی سینا تصمیم به ساخت آرامگاهی جدید گرفت.

طرح ونقشه بنای فعلی توسط مهندس هوشنگ سیحون به سبک معماری قرنی که بوعلی سینا در آن می زیسته از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس شده است.

کار ساخت بنای جدید آرامگاه در سال ۱۳۳۳ هجری شمسی به پایان رسید. محل آرامگاه جدید بوعلی منزل مسکونی و مقبره فردی بنام ابوسعید دخوک، دوست صمیمی بوعلی سینا بوده است که بقایای جسد بوعلی سینا هم به این مکان منتقل و دفن شد. در غرفه آثار بوعلی عکسی از جمجه بوعلی نیز در معرض دید گذاشته شده که هنگام جابجایی مقبره تهیه شده است.

بازدید ازین مجموعه کار سختی نیست.هر بار که از میدان آرامگاه عبور کنید این آرامگاه را خواهید دید.اما با صرف اندکی هزینه و ساعتی وقت می توانید وارد مجموعه شده و از موزه مجموعه هم دیدن کنید.باید عرض کنم که مزار عارف قزوینی شاعر بنام نیز در حیاط این مجموعه واقع شده است.

آرامگاه بوعلی سینا

-آرامگاه باباطاهر:

باباطاهر که حدوداً در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم می زیسته، از شعرا و عرفای بزرگ روزگار خویش است. بیشتر دوران زندگی او در فقر گذشت. او یکی از مشهورترین دو بیتی سرایان ایرانی است که گذشت زمان نتوانسته دو بیتی های شور انگیزش را که با لهجه زبان لکی سروده شده است از یادها بزداید.
از بابا طاهر علاوه بر دوبیتی ها، آثار ادبی دیگری نیز به جا مانده است که از آن جمله می توان به دو قطعه، چند غزل، مجموعه کلمات قصار عربی و کتابی به نام سرانجام اشاره نمود. آرامگاه باباطاهر روبروی هتل باباطاهر قرار گرفته است و نسبتا از مرکز شهر دور است.اطراف این آرامگاه نمایشگاه صنایع دستی برپاست.علاوه بر این کالسکه هایی در این محوطه هستند که مسافران را دور میدان می چرخانند و می توانید از کالکه سواری لذت ببرید.

آرامگاه باباطاهر

-شیر سنگی:

این تندیس به همراه قرینه‌اش نخست در دروازه شهر همدان قرار داشته‌است و اعراب به هنگام فتح همدان آن را باب الاسد به معنی دروازه شیر نامیده‌اند. در سال ۳۱۹ ه. ق نیز که دیلمیان همدان را به تصرف خود در آوردند دروازه شهر را به کلی تخریب کردند. مردآویج دیلمی قصد داشت یکی از آنها را به ری منتقل نماید ولی چون موفق نشد پنجه‌های یکی از شیرهارا شکست و دیگری را به طور کامل تخریب نمود.

مجسمه آسیب دیده تا سال ۱۳۲۸ هجری شمسی بر روی زمین افتاده بود تا اینکه مهندس سیحون طراح و معمار آرامگاه بوعلی‌سینا آن را در جایگاه کنونی قرار داد. اریخ ساخت مجسمه شیر سنگی مورد اختلاف است ولی از نحوه کنده‌کاری تندیس و نزدیکی آن به باروی اشکانیان و نیز کشف تابوت دوره اشکانی از شان محل چنین بر می‌آید که این تندیس به اشکانیان مربوط باشد، اما این اثر از یادگارهای هنری سلوکی/اشکانی می‌باشد.

احتمال دارد که اسکندر آن را به افتخار سردارش هفایستیون که در اکباتان مرد، ساخته باشد.این تندیس امروزه در میدان سنگ شیر قرار دارد و اطراف آن مغازه های بسیاری از جمله رستوران ،بستنی فروشی و...برای رفع نیازهای گردشگران وجود دارد.

باید متذکر شوم که میدان سنگ شیر یکی از مراکز عرضه کیف و کفش هم می باشد.

تندیس سنگ شیر

مراکز تفریحی همدان:

-دهکده توریستی گنجنامه:

به مسافرانی که قصد سفر به همدان و بازدید از اماکن تاریخی، مذهبی و گردشگری پایتخت تاریخ و تمدن ایران را دارند، پیشنهاد می کنم حتما از تنها دهکده گردشگری ارگونومیک خاورمیانه با نام دهکده توریستی گنجنامه در قلب الوند دیدن نمایند.

این دهکده در مجاورت آبشار گنج نامه قرار داشته و امکانات مختلفی از جمله تله کابین، سورتمه ریلی، آبگیر ماهی گیری، شهربازی مدرن، سینما چهاربعدی، بانجی جامپینگ و...است که در ادامه اونها رو خدمتتون معرفی می کنم.

پینت بال: یک نوع ورزش گروهی است که به طور کلی دو گروه از بازیکنان سعی در حذف یک دیگر با گلوله‌های رنگی می‌کنند.هزینه استفاده برای یک ربع 10 هزار تومان می باشد.

سورتمه ریلی:طولانی ترین و سریعترین سورتمه ریلی کشور در دهکده تفریحی، ‌ورزشی، فرهنگی گنجنامه همدان است. این طرح ورزشی پرهیجان با هزار و 500 متر طول و 60 کیلومتر سرعت در ساعت در مدت پنج ماه ساخته شد.
سورتمه ریلی دهکده تفریحی، ورزشی، فرهنگی گنجنامه همدان با بهره‌گیری از جدیدترین فناوری‌های روز ورزشی جزء ایمن‌ترین ورزش‌های همگانی و قادر به فعالیت 13 تا 20 سورتمه بر روی خط است. این سورتمه ها یک نفره و دونفره هستند که البته برای سوار شدن در سورتمه های دو نفره مجموع وزن افراد نباید بیشتر از 120 کیلو باشه.هزینه سورتمه دونفره بیست هزار تومن و سورتمه تک نفره شانزده هزار تومان هست.

سورتمه ریلی

بانجی جامپینگ: بانجی جامپینگ یکی از رشته‌های ورزشی است که به بمب هیجان بدل شده است. پرش از ارتفاع 42 متری جذاب و در عین حال خطرناک است.برای پرش ازین ارتفاع و تجربه هیجان انگیزش باید مبلغ 60 هزار تومان پرداخت کنید.

بانجی جامپینگ دهکده گنج نامه

تله کابین: این تله‌کابین در انتهای دره عباس‌آباد در پنج کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبه‌های گنج‌نامه واقع شده‌ است.طول خط این تله‌کابین هزار و 680 متر و اختلاف ارتفاع آن ۸۰۰ متر است، دارای ۱۷ پایه و ۵۰ عدد کابین در فاز نخست است.

این تله‌کابین به سمت منطقه میدان میشان یکی از ارتفاعات سرسبز کوه الوند امتداد دارد. استفاده از تله کابین از صبح تا ساعت 4 بعد از ظهر هست و بعد از اون تنها در مسیر برگشت فعالیت می کنه.هزینه تله کابین برای هر نفر 15 هزار تومان هست.

تله کابین گنجنامه

پیست تریال: اولین پیست تریال استان همدان در این دهکده احداث شده که این ورزش با استفاده از دوچرخه انجام می شود و باعث قوی شدن حرکات تعادلی، دسترسی آسان به محل تمرینات تریال در محیطی کوهستانی، قوی شدن عضلات پا و بالا بردن اعتماد به حرکات تعادلی با دو چرخه را در پی دارد.

دهکده گنجنامه

باید متذکر شم در این مجموعه شهربازی سر پوشیده،رستوران،کافی شاپ و مراکز خرید متعددی از جمله فروشگاه خانه و کاشانه وجود دارد. -شهربازی رنگین کمان:

اگر از بازدید از اماکن تاریخی خسته شده و دوست دارید کمی تفریح و سرگرمی را چاشنی مسافرت خود کنید به شهربازی رنگین کمان سر بزنید.جایی که بازی هایی چون کارتینگ،تیر اندازی با کمان،تونل وحشت،بولینگ ،قایقرانی و بیلیارد را در کنار امکاناتی مانند مرکز خرید و فروشگاه و رستوران خواهد داشت.

شهربازی رنگین کمان

-مجموعه تفریحی عباس آباد:

مجموعه تفریحی عباس آباد با امکانات پینت بال،سینمای روباز،شهر بازی و رستوران می تواند لحظات خوشی را برای شما رقم بزند.این مجموعه شب ها بسیار زیباست و از آنجا می توانید چشم انداز زیبایی از شهر را به تماشا بنشینید.

مجموعه تفریحی عباس آباد

از دیگر مراکز تفریحی شهر می توان به لونا پارک واقع در چهار راه پژوهش،پارک بانوان واقع در میدان بعثت و پارک ارم جنب شهربازی رنگین کمان اشاره کرد.

موزه های همدان:

-باغ موزه دفاع مقدس:

این موزه در منطقه عباس آباد همدان و در سمت راست ورودی بلوار کولاب همدان ساخته شده است.در قسمت های مختلف موزه بخش هایی برای معرفی عملیات های مهم دوران دفاع مقدس اختصاص پیدا کرده است.روزهای جمعه در این موزه رقص فواره ها برپا می شود.

باغ موزه دفاع مقدس

-موزه تاریخ طبیعی:

موزه تاریخ طبیعی همدان در دانشگاه کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا، در انتهای چهارباغ آزادگان در شهر همدان، در زیر بنای تقریبی ۲۰۰۰ مترمربع واقع است.

این موزه مجموعه‌ای کم‌نظیر از نمونه انواع گونه‌های حیوانی، گیاهی و طبیعی اقلیم ایران و اقصی نقاط کره خاکی است که تماشای آن ذهن هربیننده‌ای را به گذشته و حال اعماق آب‌ها و فراز خاک‌ها می‌کشاند. در لابه‌لای این مجموعه اعجاب‌انگیز که هم‌اینک به عنوان یکی از گران‌بهاترین سرمایه‌های ملی و بستری برای مطالعات دانش پژوهان و اهل تحقیق شناخته شده‌است، هزاران نمونهٔ زنده، سنگواره و تاکسی درمی شده از گونه‌های گیاهی پستانداران، پرندگان، خزندگان، حشرات و آبزیان به شیوه‌های مدرن و علمی نگهداری می‌شود.

بنیان موزه تاریخ طبیعی در همدان سال ۱۳۵۱به همت انسانی علاقه‌مند و سخت کوش و چند تن از دبیران دبیرستان و اساتید دانشگاه در سالن کوچک و محدود در گوشه‌ای از دبیرستان موسوم به پهلوی آن زمان گذاشته شده‌است.

این موزه هم‌اینک در چند تالار مجهز و آراسته به وسعت ۲۰۰۰ مترمربع به چند فضای مناسب برای مطالعه، سالن سخنرانی و کتابخانه تخصصی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا مجهز است. از موزه تاریخ طبیعی همدان روزانه حدود ۳۰۰نفر از دوست داران مظاهر طبیعت وحشی، اهل تحقیق و پژوهشگران از سراسر ایران دیدن می‌کنند.

این موزه به همت استاد جعفر محمد علیزاده احداث شده‌است و تمام نمونه‌ها با همت ایشان و دانشجویان علاقه‌مند جمع‌آوری شده‌است.هزینه بازدید از موزه 2هزار تومان است و واقعا به یدنش می ارزد.

موزه تاریخ طبیعی همدان

-باغ موزه نظری:

باغ موزه نظری یک موزهٔ مردم‌شناسی در همدان است که در میدان جهاد، چهارراه نظری، عمارت باغ نظری، واقع شده‌است.

در باغ موزه نظری گردشگران می توانند فرهنگ و آداب و سنن مردم همدان را در یک نگاه به نظاره بنشینند و با مردمان این خطه از کشور آشنا شوند.عمارت نظری متعلق به دوره قاجار می باشد.

باغ موزه نظری

غذاهای محلی همدان:

همدان دارای تنوع غذایی می باشد.اما در یک جمله می توان گفت همدان بهشت آبگوشت خورها و آش خور ها است.یکی از قدیمی ترین و ساده ترین غذاهای همدان و شهرهای استان اصفهان کله جوش است. این غذا به علت داشتن کشک حاوی کلسیم بالا یی می باشد که برای رشد کودکان و زنان باردار بسیار مفید است .کباب سر داشی که در تنور طبخ می شود،آش کاچی،آش برنج،آبگوشت قورمه سبزی،آبگوشت فلفل و آش اوماج از دیگر غذاهای محلی همدان هستند که خوردن کباب سرداشی را به همه مسافران توصیه می کنم.

در همدان اقسام شیرینی‌ها از جمله کماج،شیرمال،برساق، سوجوق، باسلوق، پپکه چوک، نان نارگیلی و تهیه و مصرف انواع مرباها نیز رواج دارد. ترشی های مختلفی نیز در استان همدان تهیه می‌شود و به عنوان چاشنی مورد استفاده قرار می‌گیردکه ترشی رب میوه، ترشی لیته، فلفل ترشی، شور فلفل از جمله‌ی این چاشنی‌ها هستند.

کباب سرداشی

آبگوشت قورمه سبزی

کماج و شیرمال همدانی

سوغات همدان:

همدان دارای سوغات های متنوعی است از صنایع دستی گرفته تا انواع خوراکی ها.اما دیزی سنگی،سفال دست ساز که در لاله جین ساخته می شود و شیرینی جاتی از قبیل حلوا زرده و انگشت پیچ مهمترین سوغات های همدان هستند.

سفال های لاله جین

دیزی سنگی

اطلاعات ضروری سفر:

-مراکز درمانی:

اگر خدای ناکرده در سفر به همدان دچار مشکل شدید و نیاز به مراجعه به پزشک داشتید نگران نشوید.مراکز درمانی متعددی در سطح شهر وجود دارد.

از جمله آنها می توان به بیمارستان دولتی فرشچیان بزرگترین مرکز قلب و عروق غرب کشور و بیمارستان خصوصی بوعلی سینا واقع در چهار راه پژوهش ،بیمارستان بعثت واقع در بلوار رسالت،بیمارستان فاطمیه واقع در خیابان کرمانشاه،کلینیک شبانه روزی اطفال واقع در خیابان پاستور و...اشاره کرد.

-مراکز خرید در همدان:

تمام خیابان ها منتهی به مرکز شهر و آرامگاه بوعلی سینا تجاری بوده و برای خرید مناسب هستند.اما اصلی ترین خیابان خیابان بوعلی جنوبی است که آرامگاه را به میدان امام متصل می سازد.مجتمع تجاری شهر آرا،پایتخت،مهستان و میرفندرسکی در این خیابان واقع شده اند.
از دیگر مراکز خرید می توان به مجتمع تجاری سعیدیه واقع در خیابان سعیدیه ،مرکز خرید پاستور واقع در چهار راه پاستور،مرکز خرید آریان در خیابان بوعلی شمالی و مرکز خرید جهان نما اشاره نمود.

مجتمع تجاری شهرآرا

بازار میر فندرسکی

مجتمع تجاری سعیدیه

-رستوران :

در سفر از هر چه بگذریم از غذا نمی توان گذشت.رستوران های متعددی در سطح شهر همدان وجود دارند که انواع غذا در آنها سرو می شود.خیابان مهدیه خیابانی است مملو از رستوران ها و فست فودهایی که برای هر سلیقه ای غذایی خواهند شد.

در مسیر گنجنامه نیز رستوران های متعددی وجود دارد که معروفترین آنها نعل اشکنه،ساحل(پیشنهاد من این رستوران است قیمت مناسب با کیفیت عالی)،عطر سیب و شکوفه الوند می باشند.در محدوده آرامگاه تا میدان امام هم رستوران کاکتوس از قدیمی ترین هاست که غذاهای با کیفیتی ارایه می کند.

دو رستوران هم در این منطقه هستند که صرفا آبگوشت سرو می کنند رستوران آریایی و رستوران پارسیان.در خیابان میرزاده عشقی در نزدیکی مجتمع تجاری سعیدیه نیز یک رستوران عالی به نام دلتا و یک رستوران ایتالیایی به نام چوبین هست که غذاهای خوشمزه ای به مشتریان خود می دهند.

رستوران عطر سیب

رستوران نعل اشکنه

فست فود اسپی یاس

باغ رستوران ساحل

کباب رستوران ساحل

-حمل و نقل شهری:

برای تردد شهری در همدان به غیر از وسیله نقلیه شخصی می توانید از تاکسی،ون و یا اتوبوس های شرکت اتوبوسرانی استفاده نمایید.هزینه تاکسی در همدان بین پانصد تا هزار و پانصد تومان و هزینه استفاده از اتوبوس های درون شهری 250 تومان می باشد.

لازم به ذکر است که قیمت های ذکر شده مربوط به تابستان 1394 بوده و برخی از قیمت ها در طول سال ممکن است تغییر نمایند.امید است که اطلاعات این سفرنامه توانسته باشد شهرستان همدان را به خواننده معرفی کرده و برای سفر به همدان ترغیب نماید.

نویسنده : میثم خامه چی