تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی با مساحتی حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع، پس از تهران و مشهد سومین شهر بزرگ ایران است. جمعیت تبریز بالغ بر ۱٬۵۷۹٬۳۱۲ (سرشماری ۱۳۸۵) است که از این لحاظ پس از شهرهای تهران، مشهد و شیراز، چهارمین شهر پرجمعیت ایران محسوب می شود. تبریز از شمال به کوه عینالی و از جنوب به دامنه کوه سهند و از سمت غرب به جلگه تبریز و دریاچه ارومیه محدود است. تبریز از دیرباز تأثیر زیادی در زمینه‌های مختلف از جمله سیاسی و اقتصادی داشته‌است. تبریز اولین پایتخت ایران در زمان صفویان و شهر ولیعهدنشین دودمان قاجار بود. اگر قصد سفر به این استان را دارید، دیدن این مکان ها را به شما پیشنهاد می کنیم :
مسجد کبود
مسجد جهان شاه یا مسجد کبود تبریز (گؤی مسجد) بنا به دستور ابوالمظفر جهانشاه بن قره یوسف که از سلسله ترکمان قره قویونلو بنا شده است که در سال 870 هجری بنای آن به همت و نظارت جان بیگ خاتون (زن جهانشاه بن قرا یوسف قره قویونلو) پایان یافت. این بنا از شاهکارهای هنر معماری اسلامی و ملقب به فیروزه جهان اسلام است و با کاشی‌های معرق فیروزه‌ای و لاجوردی با انواع خطوط ثلث، نستعلیق، نسخ و طرح‌های بدیع مهندسی و اسلیمی تزئین شده است. این مسجد در زلزله 1193 ه . ق ویران و در سال‌های 1318 و 1345 ه.ش مرمت و بازسازی آن به اهتمام زنده یاد استاد رضا معماران انجام گرفت. گنبد آجری مسجد کبود از بزرگترین ساخته‌های آجری معماران اسلامی قرن نهم هجری است که ادامه معماری عصر ایلخانی به حساب می‌آید. موقعیت این بنا در خیابان امام مابین میدان ساعت و چهارراه شهید بهشتی (منصور) می باشد.
شاه گلی
ایل‌گلی (شاه‌گلی) یکی از مهم‌ترین گردشگاه‌های شهر تبریز است که در جنوب شرق آن و در ۷ کیلومتری مرکزشهر واقع شده‌است. این مکان در زمان آق‌قویونلوها ایجاد شده و در دورهٔ صفویان گسترش یافته‌است .
با احداث هتل ۵ ستاره و بین‌المللی ایل‌گلی، این گردشگاه جنبهٔ جهانی پیدا کرده‌است. عمق دریاچهٔ ایل‌گلی ۱۲ متر بوده و در محوطهٔ آن قایقرانی انجام میشود. همچنین شهربازی (لوناپارک) و نیز مسافرخانه‌های متعددی در داخل این گردشگاه وجود دارد.
ایل‌گلی تا پیش از روی‌کارآمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیرهٔ آب جهت آبیاری باغ‌های مناطق شرقی تبریز تا دروازهٔ تهران و تپلی‌باغ بوده‌است. در دوران حکومت صفویان، تمام شن و ماسه و نخاله‌های موجود در محوطهٔ داخلی دریاچهٔ فعلی خالی شده و دیواره‌ای سنگی به دور آن کشیده شد.
در دوران قاجار در پیرامون استخر ایل‌گلی خیابان‌هایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان درخت تبریزی، بید مجنون و گل‌های اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شد.
ایل‌گلی در دوران پهلوی به شهرداری تبریز واگذار شد تا به یک گردشگاه عمومی تبدیل شود. سید باقر کاضمی (مهذب‌الدوله) استاندار وقت آذربایجان شرقی، نخستین تعمیرات اساسی را در محوطهٔ این گردشگاه به انجام رسانید.
دریاچهٔ ایل‌گلی با ۵٫۵ هکتار وسعت، گنجایش 720000 متر مکعب آب را دارد. این دریاچه پیش‌تر به سبب بزرگی و عظمت، شاه‌گلی (دریاچهٔ بزرگ) نام داشته که پس از انقلاب اسلامی ایران به ایل‌گلی (دریاچهٔ مردم) تغییرنام داده‌است.
یکی از شعبه‌های رودخانهٔ لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان می‌گذرد، به‌صورت جویباری کوچک از سمت جنوب‌شرقی دریاچهٔ ایل‌گلی وارد آن شده و آب آن را تأمین می‌نماید.
تپهٔ نسبتاً بلندی در بخش جنوبی دریاچهٔ ایل‌گلی قرار گرفته که جنگل‌کاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر میشود. همچنین از ضلع جنوبی دریاچه تا مرکز آن و محل کاخ ایل‌گلی، خیابانی کشیده شده که عمارت کلاه‌فرنگی را به‌صورت یک شبه‌جزیره درآورده است .
این دریاچه در هنگام فصل زمستـان با نمایی زیبا آمیخته ای از یخ و آب ، خود را می نمایاند. در زمان یخ زدن دریاچه ماهی هایی که در این آب زندگی می کنند نمی توانند به سطح آب برسند و به همین دلیل رشد آن ها کند می شود.
عمارت کلاه‌فرهنگی هشت‌ضلعی موجود در مرکز دریاچهٔ ایل‌گلی که به کاخ ایل‌گلی شهرت دارد، امروزه به‌صورت یک تالار پذیرایی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این بنا پیش‌تر یک ساختمان یک‌طبقهٔ خشتی و فرسوده بود. شهرداری تبریز در سال ۱۳۴۶ خورشیدی ساختمان پیشین را تخریب و عمارت دوطبقهٔ جدید و مقاومی در محل آن، احداث کرد.
کاخ ایل‌گلی در دوران حکومت سلطان یعقوب آق‌قویونلو احداث شده و در دوران سلطنت صفویان گسترش یافته‌است. قهرمان میرزا (هشتمین پسر عباس میرزا) نیز این عمارت را تکمیل‌تر نموده و آن را به‌صورت یک گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار درآورده‌است.
روستای کندوان
روستای کندوان در استان آذربایجان شرقی، در 62 کیلومتری تبریز و در دهستان سهند بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده است. روستای کندوان به همراه یکاپادوکیای ترکیه و داکوتای آمریکا سه روستای صخره ای جهانند اما ویژگی منحصر بفرد کندوان این است که این روستا تنها روستای صخره ای جهان است که هنور مردم در آن ساکنند و زندگی در آن جریان دارد.
در نظر اولی که به روستای کندوان انداخته می شود یک سری مخروطهای نوک تیز دیده می شود که در سطوح غیر منظم آنها سوراخهایی وجود دارد. این مخروطها، در کنار هم بطور متراکم یا جداجدا ناگهان از دامن کوهی بلند سر برآورده و در سراشیبی تند کوه به صورت پله پله بالا رفته اند. بنای خانه های کندوان از نوع معماری صخره ای است و به قرن هفتم هجری و در بعضی موارد حتی به دوره های قبل از اسلام نیز برمی گردد. این روستا نمونه ای از ابتدایی ترین نوع زندگی بشر و همزیستی او با طبیعت به شمار می رود.
واژه کندوان از لفظ ؛کندو؛ میاید که به نوع معماری خانه های روستا برمیگردد. این خانه های کله قندی همچون سلولهای کندو زنبور عسل ساخته شده اند. البته فرم اولیه آنها به صورت طبیعی و بر اثر فوران آتشفشانهای کوه سهند ایجاد شده که این گدازه ها بر اثر قرنها برروی هم سرد و سخت و کله قندی شده اند. وجود چشمه های زیبای آب معدنی برای بیماران کلیوی و آرامش و سکوت کوهستان به اضافه هوای بسیار پاک ٬گردشگران بسیاری را سالانه به سوی این محل میکشاند. مراتع سرسبز عشایری فضای مناسبی را برای پرورش زنبور عسل و کشت گیاهان دارویی فراهم کرده که همین یک نوع محل درامدی برای روستاییان محسوب میشود.همچنین صنایع دستی مانند بافت گلیم و جاجیم و شالهای رنگین و زیبا نیز یکی دیگر از اشتغالات زنان کندوان محسوب میشود.
در تاریخ منطقه کندوان، این گونه نقل شده که نخستین کسانی که به کندوان پا گذاشته اند، ساکنان روستایی به نام حیله ور که در 2 کیلومتری غرب کندوان قرار داشته، بوده اند که در قرن هفتم هجری برای در امان ماندن از حمله مغول ها به دشتی در مقابل کندوان فعلی مهاجرت کرده اند و در طول مدت زمانی به تدریج درون کران ها را حفاری کرده و پناهگاهی امن برای خود ساخته اند.
روستای کندوان دارای مسجد، حمام، مدرسه و آسیا می باشد و کران مسجد یکی از بزرگ ترین کران های روستا را تشکیل داده است.
داخل خانه ها کوچک و ساده اما تمیز است. هر کدام به فراخور صاحبش چند اطاق کوچک دارد که با طاقچه و پرده و چند پشتی تزیین گشته است. خانه ها عموما چند طبقه هستند طبقه اول برای آغل حیوانان تعبیه شده و طبقه بعدی برای سکونت آماده میشود. خانه ها مانند روستاهای دیگر تپه ای٬ به صورت پله کانی هستند و کوچه های باریک با شیب تند آنها را به هم متصل میکند. ویژگی سکونت در دل سنگها این است که در تابستان خنک و در زمستان تا حدودی گرم میماند.البته روستای کندوان زمستان سرد و طولانی دارد به طوری که فصل توریستی آن تنها از بهار شروع شده و تا اوایل پاییز ادامه میابد.
تالاب قوری گل
تالاب قوری گل (تالاب خشک) در 4۰ کیلومتری جنوب شرق تبریز و در ۱۵ کیلومتری غرب شهر بستان‌آباد در مجاورت روستای امناب (ایمناب) با وسعت تقریبی 200 هکتار قرار گرفته است. منابع تامین کننده آب این تالاب از آب های جاری ناشی از برف و باران و تعدادی چشمه های زیرزمینی است که در کف آن جریان دارند.
تالاب قوریگل در سال ۱۳۵۴ به عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و در سال ۱۳۷۳ جزء مناطق شکار ممنوع مدیریت میشود و از نظر زیستگاهی حائز اهمیت ملی و بین‌المللی است. دریاچه قوریگل با توجه به دارا بودن قابلیت های مختلف می تواند در بر گیرنده اهدافی چون حفاظت از تنوع زیستی و آموزشی و تحقیقات و اکوتوریسم و غیره باشد.
یکی ویژگی منحصر بفرد تالاب قوریگل، آب شیرین آن است که گردشگرانی که در حال شنا در این تالاب هستند. همراه با شنا می توانند آب آن را نیز نوش جان کنند.
این تالاب از دیدگاه جهانگردی و سیاحتی نیز از جاذبه‌های مهم استان آذربایجان شرقی است و به علت داشتن شرایطی چون وجود چشم انداز مناسب تنوع پرندگان آبزی و دسترسی به مراکز شهری و وجود علاقه عمومی به تفرج و گذراندن اوقات فراغت در طبیعت آن از قابلیت های ویژه‌ای برخوردار بوده و به علت قرار گرفتن در جاده ترانزیتی تهران- تبریز مسافران زیادی را پذیرا میباشد.
از حیات وحش این منطقه می توان به پستاندارانی چون جربیل ایرانی و موش کشتزار و موش مغان و گرگ و روباه و سمور سنگی اشاره نمود. حدود ۹۲ گونه پرنده نیز در این تالاب شناسایی شده که می‌توان به اردک سرسفید و اردک مرمری و اردک بلوطی اشاره نمود.
علاوه بر تالاب، وجود پیست اسکی سهند و مجتمع آب درمانی بستان آباد از جاذبه های گردشگری محدوده این منطقه هستند.
منبع : وبسایت سازمان توسعه گردشگری تبریز
