معروفترین کلیساهای ارمنستان؛ 10 کلیسای دیدنی و قدیمی

 کلیساهای ارمنستان در جهان مشهور هستند، زیرا ارمنستان نخستین کشوری بود که مسیحیت را به‌عنوان دین رسمی خود معرفی کرد. به همین علت هم اغلب کلیساهای موجود در این کشور به قرن‌های مختلف تعلق دارند و بسیار تاریخی و دیدنی‌اند. همین امر، منجر شده کلیساهای دیدنی زیادی در این کشور وجود داشته باشد. تعداد بسیار زیاد کلیسا و صومعه‌ها در این کشور باعث شده به ارمنستان لقب سرزمین کلیساها را بدهند.

به همین خاطر هم ما در این مقاله سعی کرده‌ایم 10 عنوان از کلیساهای دیدنی ارمنستان را از نظر معماری، قدمت، جایگاه فرهنگی و دینی برای شما جمع‌آوری کنیم؛ بنابراین در سفرتان به ارمنستان، می‌توانید به لیست گردشگری خود این کلیساها را هم اضافه کنید تا از میزان منحصربه‌فرد بودن آنان حیرت کنید و سفری به‌یادماندنی را تجربه کنید.

کلیساهای معروف ارمنستان کدام است؟

 کلیساهای ارمنستان در دنیا مشهور هستند. اگر بخواهیم کلیساهای دیدنی آن را نام ببریم عبارتند از: کلیسای جامع سنت گریگور، کلیسای زورآوور آستواتساتسین مقدس، کلیسای کاتولیک، کلیسای نوراوانک، کلیسای تاتو، کلیسای خور ویراپ، صومعه گغارد، کلیسای جامع اچمیادزین، کلیسای جامع زوارتنوتس و کلیسای سواناوانک. در ادامه این مطلب از بلاگ لست‌سکند، هر کدام از این کلیساها را به تفکیک شهرشان، کامل توضیح داده‌ایم.

کلیساهای ایروان ارمنستان 

ایروان به عنوان پایتخت ارمنستان، معروفترین کلیساهای ارمنستان را در خود جای داده است. بنابراین اگر در سفرتان قرار است فقط از ایروان بازدید کنید، نگران نباشید؛ چرا که مهمترین کلیساهای ارمنستان را در این شهر می‌توانید ببینید و کلیسا بخش مهمی از دیدنی‌های این شهر را شامل می‌شوند.

مهمترین جاهای دیدنی ایروان

کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر (Saint Gregory the Illuminator Cathedral)

این کلیسا، یکی از کلیساهای معروف ارمنستان است که به نام‌های «کلیسای جامع ایروان» یا «کلیسای جامع سنت گریگور لوزاوریچ» هم شناخته می‌شود. این مکان مذهبی، بزرگ‌ترین کلیسای ارمنی کل دنیا و همچنین کلیسای اصلی کشور ارمنستان محسوب می‌شود که سال 2001 ساختش پایان یافته است. همچنین از کلیساهای جامع حواری ارمنی است؛ یعنی اگر به اسمش دقت کنیم دو بخش دارد: «کلیسای جامع» یعنی جایی که محل اقامت اسقف‌ها است و «حواری ارمنی» هم یعنی اعضای آن را فقط افراد متولد کشور ارمنستان تشکیل می‌دهند.

در کلیسای ایروان ارمنستان، آثار مقدس گریگوری روشنگر که از ناپلِ ایتالیا به ارمنستان آورده شده، نگهداری می‌شود. کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر به سبک معماری ارمنی طراحی شده که این خود نشانی از هنر غنی ارمنستان دارد. به‌خاطر همین هنر زیبای ارمنی هم به شما توصیه می‌کنیم که حتما دوربین عکاسی همراه‌تان باشد، خصوصا در ساعات شب که ساختمان کلیسا نورپردازی زیبایی دارد و شما می‌توانید عکس‌های خوبی بگیرید. این کلیسا که در نزدیکی ایستگاه متروی ژنرال آندرانیک واقع شده، پارکینگ هم دارد.

• آدرس کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر: واقع در مرکز شهر ایروان، منطقه کنترون، بالای تپه‌ای به فاصله 5 دقیقه از میدان جمهوری.
• ساعت کاری کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر: همه‌روزه از 9 صبح تا 8 شب
• قیمت بلیط کلیسای جامع سنت گریگور: رایگان

کلیسای زورآوور آستواتساتسین مقدس (Zoravor Surp Astvatsatsin Church)

در دل یک محله مدرن در قلب ایروان در حال قدم‌زدن هستید که ناگهان زورآوور آستواتساتسین مقدس از قرون‌وسطی خودش را به شما نشان می‌دهد. این کلیسای قدیمی ارمنستان در سال 1694 ساخته شده، به همین خاطر هم یکی از قدیمی‌ترین و خاص‌ترین کلیساهای ارمنستان محسوب می‌شود. این مکان مذهبی در بین گردشگران کمتر شناخته شده و احساس آرامش فوق‌العاده‌ای دارد. معماری‌ این کلیسا از نوع بدون گنبد است و نقاشی‌ها و حکاکی‌های چشم‌گیر روی دیوارهایش، متعلق به قرن هفدهم هستند. نزدیکترین پارکینگ با این کلیسا 10 دقیقه فاصله دارد. در ضمن، ایستگاه متروی مارشال باقرمیان هم با فاصله 20 دقیقه از این کلیسا قرار گرفته است.

• آدرس کلیسای زورآوور آستواتساتسین مقدس: واقع در مرکز ایروان، بین خیابان‌های پوشکین و تومانیان
• ساعت کاری کلیسای زورآوور آستواتساتسین مقدس: 24 ساعته
• قیمت بلیط کلیسای زورآوور آستواتساتسین مقدس: رایگان

کلیسای کاتولیک (مریم مقدس) (Kathoghike St. Astvatsatsin Church)

سال 1265 میلادی بود که ساخت بنای کلیسای کاتولیک مریم مقدس ایروان به پایان رسید و علاوه بر لقب کلیسای قدیمی ارمنستان، با مساحت کمش لقب کوچک‌ترین کلیسا را هم برعهده گرفت و به میراث تاریخی کشور ارمنستان تبدیل شد. به‌خاطر همین کوچکی هم در سال 2014 کلیسای بزرگ‌تری به نام سنت آنا دقیقا کنارش ساخته شد. یکی از ویژگی‌های بازدید از این کلیسا، مشاهده و بررسی هم‌زمان دو معماری قدیمی و جدید (سنتی و مدرن) در کنار یکدیگر است.

این مکان مذهبی که از نوع حواری ارمنی بوده، جزو کلیساهای دیدنی ارمنستان محسوب می‌شود که دیواره‌هایش پر از نوشته‌های قدیمی است و آثار سنگی زیبایی هم آنجا قرار دارد. اغلب آخر هفته‌ها هم شاهد برگزاری مراسم‌ محلی به همراه سرودهای مذهبی و فولکلور خواهید بود.

این محله پر از هتل‌ها، رستوران‌ها و جاذبه‌های گردشگری دیگری مثل میدان آزادی است. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو هم به این کلیسا، ایستگاه یریتاساردکان است که با فاصله 10 دقیقه پیاده‌روی قرار دارد. البته که برای آشنایی هرچه بیشتر با شهر ایروان هم می‌توانید از راهنمای سفر به ایروان لست‌سکند استفاده کنید که اطلاعات کاربردی برای سفر بهتر به ایروان به شما می‌دهد.

•  آدرس کلیسای کاتولیک مریم مقدس: واقع در کنترون، مرکز ایوران، تقاطع خیابان آبوویان و سایات نووا
• ساعت کاری کلیسای کاتولیک مریم مقدس: همه‌روزه از 9 صبح تا 8 شب

صومعه نوراوانک (Noravank Monastery)

در تور ایروان ممکن است بخواهید از شهرهای شلوغ فاصله بگیرید و به دل طبیعت بزنید. در شمال شرقی روستای متروک آماغو، درست در وسط دره این روستا، محل عجیبی متعلق به قرون‌وسطی و سده سیزدهم میلادی وجود دارد.

مجموعه صومعه نوراوانک از چند کلیسای بسیار قدیمی و کوچک‌تر به نام‌های سورب کاراپت، سورب گریگور و سورب استواتساتسین (مادر مقدس) تشکیل شده است. این مجموعه بیشتر به خاطر کلیسای دو طبقه خود یعنی سورب استواتساتسین مادر مقدس (یا بورتلاشن) معروف است که از کلیساهای دیدنی ارمنستان به‌حساب می‌آید.

نوراوانک در تنگه‌ای با صخره‌ها و سنگ‌های آجری و قرمز رنگ بلندی قرار گرفته و منظره زیبا و چشم‌نوازی را برای عکاسی فراهم کرده است. حین بازدید، حتما حواس‌تان به معماری کلیساهای اینجا هم باشد، چون از زیباترین کلیساهای ارمنستان محسوب می‌شوند و یادآور سازه‌های برج‌مانند اوایل مسیحیت در این کشور هستند. دیدن این صومعه درواقع با یک تیر چند نشان زدن است، زیرا در طی مسیر، جاذبه‌های توریستی زیادی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.

• آدرس صومعه نوراوانک: در فاصله‌های 122 کیلومتری از ایروان و 20 دقیقه‌ای از شهر یغگنادزور
• ساعت کاری صومعه نوراوانک: 24 ساعته
• قیمت بلیط صومعه نوراوانک: رایگان، پارکینگ 200 درام

صومعه تاتو (Tatev Monastery)

باز هم صومعه‌ای برآمده از دل تاریخ و مخصوص طبیعت‌گردان. این مکان که متعلق به سده نهم میلادیست، در سال 1995 به‌عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده و در گذشته به عنوان دانشگاه، رونق زیادی داشته است. صومعه تاتِو که از سه کلیسای بوغوس پطرس مقدس، مریم مقدس و گریگور مقدس تشکیل شده‌، از مشهورترین کلیساهای ارمنستان به‌حساب می‌آیند.

سایر نقاط دیدنی از این کلیسای قدیمی ارمنستان عبارتند از: گاوازان (ستون جنبان) که 8 متر ارتفاع دارد و از آن به عنوان راه‌حلی برای آگاه شدن از زلزله استفاده می‌شده، به‌نحوی‌ که پس از حرکت توسط زلزله، آن را به حالت اولش برمی‌گرداندند. اتاق روغن‌گیری و آسیاب سنگی به‌علاوه حجره‌های راهبان که حالا بقایایی از آن در دسترس است. برای رفتن به این صومعه، از ایستگاه کلیکیا ایروان با تاکسی و مینی‌بوس می‌توانید خودتان را به صومعه تاتو برسانید. همچنین در بازدید از این صومعه می‌توانید از بلندترین تله‌کابین بدون توقف جهان، ثبت شده در گینس تله‌کابین وینگز آف تاتو هم بازدید کنید.

• آدرس صومعه تاتو: واقع در 250 کیلومتری جنوب شرقی ایروان، نزدیک روستای تاتو در استان سیونیک، ساحل راست رود وروتان
• قیمت بلیط صومعه تاتو: رایگان

کلیساهای آرارات ارمنستان

 آرارات یکی دیگر از شهرهای مهم ارمنستان است که چند کلیسای مهم ارمنستان در آن قرار دارد. فاصله آرارات تا ایروان یک ساعت است، از این رو اگر مقصدتان ایروان است، می‌توانید از کلیساهای آرارات هم بازدید کنید.

صومعه خور ویراپ (Monastery Khor Virap)

آماده سفر به گودالی عمیق باشید! صومعه خور ویراپ به دلیل اینکه در داخلش سیاه‌چال ترسناکی وجود دارد به این نام شناخته می‌شود. اگر به این صومعه نزدیک بشوید احتمالا از اپراتورهای کشور ترکیه پیامک خوش‌آمدگویی دریافت کنید، چون دقیقا در نقطه صفر مرزی کشور ارمنستان و ترکیه قرار گرفته است.

خور ویراپ یکی از زیارتگاه‌های اصلی ارمنی‌هاست که ساختش در سده 17 میلادی تمام شده و از کلیسای قدیمی ارمنستان محسوب می‌شود که در ارتفاعی معادل ۲۳۰۰ متر از سطح دریا احداث شده، به همین خاطر هم بعضی آن را قلعه‌ای در ابرها می‌نامند.

راستی لباس گرم و دوربین عکاسی را هم فراموش نکنید، چون قرار است با منظره شگفت‌انگیزی از کوه آرارات مواجه بشوید. از دیگر جاذبه‌های نزدیک به این کلیسا، می‌توان به مجموعه غار آرنی اشاره داشت که در 50 کیلومتری این صومعه واقع شده و متعلق به 3500 سال قبل از میلاد مسیح است. پایین این صومعه هم مغازه‌های سوغاتی فروشی زیادی وجود دارد که به گفته بازدیدکنندگان قیمت‌های مناسب‌تری نسبت به سطح شهر دارند. درضمن برای رفتن به این صومعه که از کلیساهای معروف ارمنستان به شمار می‌آید می‌توانید از تاکسی یا اتوبوس هم استفاده کنید.

• آدرس صومعه خور ویراپ: واقع در 12 کیلومتری جنوب شهر آرتاشات استان آرارات
• ساعت کاری صومعه خور ویراپ: همه روزه از 8 صبح تا 6 عصر
• قیمت بلیط صومعه خور ویراپ: ورودی رایگان، اما برای بازدید از بخش‌هایی خاص، لازم است پول پرداخت کنید.

راهنمای حمل و نقل عمومی در ارمنستان

کلیساهای کوتایک ارمنستان 

 کوتایک از شهرهای نزدیک ایروان است و فاصله‌ای در حدود نیم ساعت با پایتخت دارد. بد نیست در برنامه‌ای که دارید، سری هم به کلیساهای این شهر بزنید. با وجود وسعت کمی که دارد، این محدوده هم بخشی از معروف‌ترین کلیساهای ارمنستان را در خودش جای داده است.

صومعه گغارد (Geghard Monastery)

گغارد صومعه‌ای فوق‌العاده عجیب است؛ از آن دست کلیساهای ارمنستان که باید از آن بازدید کرد. بخشی از این کلیسا داخل کوه و بخش دیگرش بیرون قرار گرفته و اولین کلیسای غاری جهان محسوب می‌شود که از سنگ گرانیت ساخته شده است، البته نمی‌توان گفت ساخته شده، بهتر است بگوییم کنده‌کاری شده! این صومعه که از کلیساهای معروف ارمنستان محسوب می‌شود جزو چهار کلیسای کم‌نظیر دنیاست. این مکان مذهبی در یونسکو ثبت شده و در یک منطقه مرموز و فوق‌العاده خوش‌آب‌وهوا قرار گرفته است.

گغارد یعنی سرنیزه و اشاره به همان نیزه مقدسی دارد که حضرت مسیح را قبل از به صلیب کشیدن با آن زخمی کردند. جالب اینجاست که این نیزه، زمانی داخل همین کلیسا نگه داشته می‌شده است. در ضمن، داخل این صومعه هم حوضچه‌ای وجود دارد که مردم منطقه معتقدند آب این چشمه مقدس است و باید از آن نوشید.

بهترین زمان بازدید از این جاذبه، آخر هفته‌هاست؛ زیرا در این روزها بازارهای هفتگی تشکیل می‌شود و می‌توانید از آن‌ها کلی خرید کنید همچنین می‌توانید با تاکسی به بازدید این صومعه بروید.

• آدرس صومعه گغارد: واقع در 40 کیلومتری شرق شهر ایروان با فاصله 1 ساعت از مرکز شهر
• ساعت کاری صومعه گغارد: همه‌روزه از 9 صبح تا 6:30 عصر
• قیمت بلیط صومعه گغارد: رایگان، پارکینگ 200 درام

 کلیساهای واغارشاپات ارمنستان

 واغارشاپات هم یکی دیگر از شهرهای اطراف ایروان است که کافی است فقط نیم ساعت از غرب ایروان حرکت کنید، تا به آن برسید. اگر فرصت دارید پیشنهاد می‌کنیم کلیساهای این منطقه را هم از دست ندهید و از آن‌ها بازدید کنید.

کلیسای جامع اچمیادزین (Etchmiadzin Cathedral)

این کلیسا که ساختمان اصلی‌اش سال 303 میلادی به پایان رسیده، نخستین کلیسای جامع در تاریخ مسیحیت و مهم‌ترین مکان عبادت مسیحیان ارمنستان است. کلیسای جامع اچمیادزین از مطرح‌ترین کلیساهای ارمنستان محسوب می‌شود که در یونسکو هم به ثبت رسیده است.

در پس این کلیسا هم داستان‌های مذهبی زیادی وجود دارد که یکی از آن‌ها مربوط می‌شود به معنی اسم اچمیادزین، یعنی نزول تنها پسر مولود. داستان از این قرار است که حضرت مسیح از آسمان به زمین آمده و نقطه‌ای را برای ساخت کلیسا مشخص کرده است. در نتیجه این کلیسا در این محل ساخته می‌شود و همه این‌ها را گریگور مقدس در خواب دیده است.

در اچمیادزین که از کلیساهای معروف ارمنستان است، موزه‌ای وجود دارد که در آن اشیا باورنکردنی و فوق‌العاده قدیمی نگهداری می‌شود. از آثار متعلق به حواریون حضرت عیسی مسیح گرفته تا دارایی‌های یحیی بن زکریا و همچنین قسمت‌هایی از کشتی نوح!

• آدرس کلیسای جامع اچمیادزین: واقع در 20 کیلومتری ایروان، شهر واغارشاپات، خیابان خورناتسی
• ساعت کاری کلیسای جامع اچمیادزین: همه‌روزه از 7 صبح تا 8 شب

کلیسای جامع زوارتنوتس (Zvartnots Cathedral)

کلیسایی بیرون‌آمده از دل خاک محسوب می‌شود که چیزی بین سال‌های 1901 تا 1907 بود که وارداپت خاچیک دادیان همراه با گروهش شروع به حفاری کردند و یکی از کلیساهای دیدنی ارمنستان را که از قبل کشف شده بود، بالاخره از زیر زمین بیرون کشیدند و مجدد به دنیا آوردندش. بقایای این کلیسا را می‌توانید ببینید چون بیشتر بنای اثر تخریب شده و تابه‌‌حال هم مشخص نشده که چرا این کلیسای باشکوه به این حالت درآمده.

کلیسای جامع زوارتنوتس که به‌ معنای فرشته‌های آسمانی است در سده 7 میلادی به دستور نرسس سوم، معروف به نرسس سازنده ساخته شد. این کلیسا به سبک ارمنی و از سنگ‌های بازالتی که نوعی سنگ آتش‌فشانی هستند درست شده و یکی از مهم‌ترین کلیساهای ارمنستان محسوب می‌شود. زوارتنوتس هم در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و در ضمن این کلیسا موزه هم دارد و محیط بازش هم به دلیل نزدیکی به کوه آرارات برای عکاسی مناسب است. این کلیسا برای خودروهای شخصی پارکینگی با هزینه 100 درام دارد؛ اما با اتوبوس از ایستگاه اکیلیکیه یا با تاکسی با فاصله نیم ساعت می‌توانید از مرکز ایروان به این کلیسا بروید.

• آدرس کلیسای جامع زوارتنوتس: با فاصله 15 الی 20 کیلومتری از ایروان واقع در شهر واغارشاپات، نزدیک فرودگاه بین‌المللی ارمنستان
• ساعت کاری کلیسای جامع زوارتنوتس: سه‌شنبه تا شنبه، 10 صبح تا 5:30 عصر، یکشنبه‌ها 10 صبح تا 3 بعد از ظهر و دوشنبه‌ها: تعطیل
• قیمت بلیط کلیسای جامع زوارتنوتس: هزینه ورودی برای افراد محلی 700 درام و برای خارجی‌ها 1300 درام

کلیساهای گغارکونیک ارمنستان

 همان‌طور که در ابتدای متن هم اشاره کردیم، کلیساهای ارمنستان در همه شهرهای این کشور پراکنده هستند، بنابراین برای دیدن همه کلیساها باید زمان زیادی اختصاص دهید. گغارکونیک فاصله‌ای در حدود 1 ساعت از پایتخت دارد، بنابراین اگر فرصت کافی دارید، می‌توانید برای دیدن کلیساهای ارمنستان تا گغارکونیک هم بروید.

صومعه سواناوانک (Sevanavank)

شاید بتوان گفت یکی از بهترین کلیساهای ارمنستان از حیث منظره همین مجموعه صومعه سواناوانک باشد. این مجموعه دقیقا کنار دریاچه معروف ساوان قرار گرفته و برای عکاسی و طبیعت‌گردی مناسب است، به همین خاطر هم منطقه محبوب توریستی به‌حساب می‌آید.

سواناوانک که برای قرن 9 میلادی است، از کلیساهای قدیمی ارمنستان محسوب می‌شود که در سال 874 میلادی توسط شاهدخت ماریام، دختر آشوت یکم به سبک ارمنی و از سنگ سیاه ساخته شد. به همین خاطر هم اسمش صومعه ساوانانک به معنای صومعه سیاه است. در گذشته از این کلیسا برای راهبان اچمیادزین که مرتکب گناه می‌شدند استفاده می‌شده و به همین علت هم آن را کمی دور از شهر ساخته‌اند. از آنجایی‌که این محل بالای تپه قرار دارد، توصیه می‌کنیم برای رفتن به این صومعه، حتما کفش مناسب بپوشید. در این منطقه هم بازارهای سنتی و مغازه‌های سوغاتی فروشی زیادی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها خرید کنید.

• آدرس صومعه سواناوانک: واقع در استان گغارکونیک، شمال غربی ساحل دریاچه سوان، در نزدیکی شهر سوان
• ساعت کاری صومعه سواناوانک: همه‌روزه از 8 صبح تا 6 عصر

سخن آخر

در این مقاله به بررسی کلیساهای معروف ارمنستان پرداختیم، بنابراین اگر از افرادی هستید که به معماری‌، بناهای تاریخی و هنرهای مذهبی علاقه دارند، خواندن این مقاله که گلچینی از کلیساهای دیدنی ارمنستان است، می‌تواند راهنمای خوبی برای سفرتان به این کشور باشد؛ بنابراین سعی شده در این مطلب به‌روزترین قیمت‌ها، امکانات رفاهی و دسترسی به این کلیساها برای شما گردآوری شود. این نکته را در نظر داشته باشید که برای ورود به کلیساهای ارمنستان و حفظ احترام، باید پوشش خاصی را در نظر داشته باشید، به همین دلیل هم بعضی از کلیساها هنگام ورود قفسه‌هایی گذاشته‌اند که خانم‌ها می‌توانند از آنجا روسری بردارند.

اگر قصد دارید با تور ارمنستان سفر کنید، بدون شک کلیساها یکی از مهمترین بخش دیدنی‌های این کشور هستند. برای خرید تور به مقصد ارمنستان می‌توانید وارد صفحه تور ارمنستان لست سکند شوید و با مقایسه و بررسی دقیق تورها، بهترین گزینه را تهیه کنید.